سرود ممد نبودی ببینی (کلیپ، صوت، متن)

سرود ممد نبودی ببینی (کلیپ، صوت، متن)

نوحه معروف «ممد نبودی ببینی» که بارها و بارها از رادیو و تلویزیون پخش شد اما کسی نمی‌داند که این نوحه به یک ملودی بوشهری است  که سال‌ها پیش توسط جهانبخش کردی زاده (بخشو) در ایام محرم و صفر خوانده می‌شده است.

ممد نبودی ببینی نوحه‌ای است که به مناسبت آزادسازی خرمشهر و به یاد محمد جهان‌آرا خوانده شده‌است. شعر این قطعه را جواد عزیزی از رزمندگان خرمشهر سرود و نخستین بار حسین فخری هم‌رزم او آن را بر سر مزارش خواند. یک‌سال بعد کویتی‌پور همزمان با سالگرد آزادسازی خرمشهر این نوحه را اجرا کرد.

متن سرود ممد نبودی ببینی

ممد نبودی ببينی شهر آزاد گشته
خون يارانت پر ثمر گشته

آه و واويلا كو جهان آرا؟
نور دو چشمان تر ما

ممد نبودی ببينی شهر آزاد گشته
خون يارانت پر ثمر گشته

آه و واويلا كو جهان آرا؟
نور دو چشمان تر ما

امیدم گشته نا امید بعد از هجر تو
یاران می ‌آیند اندر پی تو

موسوی آمد پی تو استقبالش کن
بر کوی رضوان تو مهمانش کن

آه و واويلا كو جهان آرا؟
نور دو چشمان تر ما

از هجرت ای سردار دل گل ها پژمردند
نخل های شهر ما بی سر می مردند

در دست مردان خدا جامت می ماند
در یاد مستان نامت می ماند

ممد نبودی ببينی شهر آزاد گشته
خون يارانت پر ثمر گشته

امیدم گشته نا امید بعد از هجر تو
یاران می ‌آیند اندر پی تو

آه و واويلا كو جهان آرا؟
نور دو چشمان تر ما

♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫
♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫♫

ای نخل غلتيده به خون، اشكی از شادی
هم چو من بفشان؛ روز آزادی!

خيل ياران را خيز و ياری كن
دشت شادی را آبياری كن

نخل در آتش شعله ور
گر چه شد بی سر
نوبتی ديگر گشته بار آور

شهد پيروزی خوشه ی خرما
زورق و من ماهی و دريا

ممد نبودی ببينی؛ گريه ی باران
لاله روياند از تربت ياران…

گشته آبادان هرچه ويران شد
تربت ياران گلباران شد

ممد نبودی ببينی شهر آزاد گشته
خون يارانت پر ثمر گشته

آه و واويلا كو جهان آرا؟
نور دو چشمان تر ما…

نوحه معروف «ممد نبودی ببینی» که بارها و بارها از رادیو و تلویزیون پخش شد اما کسی نمی داند که این نوحه به یک ملودی بوشهری است که سال ها پیش توسط جهانبخش کردی زاده (بخشو) در ایام محرم و صفر خوانده می شده است.

کافی است چشمانت را ببندی و به نوای ماندگاری دل بسپاری که بسیاری را با خود همراه کرد و به جبهه ها کشاند. محمد جهان آرا را ببینی و همه مردان مردی که از جان و مال خود گذشتند تا خرمشهر، بار دیگر، خرم شود و بخشی از مام وطن. یارانی که غریبانه پر گشودند تا من و تو بهتر و آسوده تر زندگی کنیم و یادشان را گرامی داریم بی خبر از آن که با تن سپردن به روزمرگی ها نام و خاطره شان را فراموش کردیم. اما هنوز هم با شنیدن نوحه «ممد نبودی ببینی» خاطرات بسیاری در ذهن مان نقش می بندد و همچنان این ملودی تاثیرگذار است.

نوحه «ممدنبودی ببینی»، آن گونه که محسن شریفیان، پژوهشگر موسیقی بوشهری می گوید به یک ملودی نوحه بوشهری برمی گردد که سالها پیش توسط جهانبخش کردی زاده (بخشو) در ایام محرم و صفر خوانده و اصل آن با مطلع «لیلا بگفتا ای شه لب تشنه کامان/ دستم به دامان، آقا الامان» آغاز می شده است.

سال 1349، ناصر تقوایی با ساخت مستند «اربعین» به ارائه تصویری شاعرانه از مراسم سوگواری در بوشهر پرداخت و نه تنها نوای دلنشین جهانبخش کردی زاده را ماندگار کرد که بخشی از آداب و رسوم مردم بوشهر به هنگام سوگواری و نوحه خوانی هاشان را به مردم علاقه مند شناساند.

نوحه «لیلا بگفتا...» نیز یکی از همین نوحه ها بود. حالا دیگر تنها بوشهری ها، جذبه صدای بخشو را نمی شناختند و مردم شهرهای دیگر هم دلشان می خواست محرم و صفر به بوشهر بیایند، صدای بخشو را بشنوند، بر گرد او حلقه زنند و با ریتم هماهنگ سنج و دمام، به این سو و آن سو روند.

به جرات می توان گفت بخشو در کنار سلیم موذن زاده اردبیلی و چند نفر دیگر ماندگار ترین صداهای نوحه خوانی ایران هستند.

سوم خردادماه 1361 خرمشهر، آزاد شد. همزمان با آزادسازی خرمشهر، جواد عزیزی که خود یکی از رزمندگان بود، شعر تازه ای در رثای محمد جهان آرا، فرمانده لشکر خرمشهر سرود که بر مرکب نوحه بخشو با مطلع «شاه گفتا ای شه لب تشنه کامان» سوار کرد؛ سرودی که با صدای غلام کویتی پور به گوش من و تو رسیداین گونه آغاز می شد: «ممد نبودی ببینی/ شهر آزاد گشته/ خون یارانت پرثمر گشته...»

کویتی پور، از محمد جهان آرا و رشادت های او خواند و خیلی زود توانست بر مخاطب خود تاثیر گذارد و احساسات او را برانگیزد. شاید به این خاطر بود که سال ها پس از او، محمدرضا علیقلی، نوحه ممد نبودی را به قالب ارکسترال درآورد؛ سرودی که این بار با صدای مسعود کرامتی شنیده و پخش شد.

«ممد نبودی ببینی» را کویتی پور و مسعود کرامتی خواندند و رادیو و تلویزیون بارها و بارها پخش کردند بی آن که به خاستگاه آن اشاره ای کنند و مسیری که این ترانه طی کرد، تا از مراسم و تکیه های عزاداری در بوشهر به فتح خرمشهر برسد را بازگویند.
بوشهری ها نیز در فتح خرمشهر همچون دیگر هم وطنان خود نقش آفرینی کردند و در طراحی این تابلو بی بدیل، نقشی شگرف داشتند و نوای ممد نبودی برای بوشهری ها که سالهای سال با ملودی آن برای امام حسین سینه زده و اشک ریخته بودند رنگ و بوی دیگر دارد.

«لیلا بگفتا ای شه لب تشنه کامان/ دستم به دامان، آقا الامان»باصدای کشتکار